Keuzehulp: Hoe kies je het beste klimtouw?

Er zijn in principe twee typen touwen beschikbaar. Dynamisch touw en statisch touw. Dynamisch touw wordt gekenmerkt door de rek die er in het touw zit om de val van een klimmer op te vangen. Statisch touw heeft zeer weinig rek en wordt dan ook voornamelijk gebruikt voor het hijsen van materialen, het laten zakken van een gewonde klimmer of om puur aan te abseilen. Het is belangrijk om te weten dat je nooit moet gaan topropen of voorklimmen met statisch touw. Dit touw is hier niet voor ontworpen en ook niet voor getest.

Dynamisch touw wordt verder onderscheiden in enkel-, dubbel- en tweelingtouw.

Enkeltouw

Dit is de grootste groep beschikbare touwen en dit touw wordt dan ook het meest gebruikt. Enkeltouw is bedoeld om, zoals de naam al doet vermoeden, op zichzelf gebruikt te worden. Je gebruikt dit touw niet in combinatie met een ander touw.

Het gebruik van enkeltouw is veelzijdig en over het algemeen heb je minder technieken nodig om dit touw goed te kunnen gebruiken. Enkeltouw herken je aan de onderstaande afbeelding die je op ieder touweinde aantreft.

Sommige touwen kunnen zowel als enkel- dubbel- en tweelingtouw gebruikt worden. Deze veelzijdigheid is erg handig. Dit wil niet gelijk zeggen dat je dit touw voor iedere toepassing als perfecte keuze kunt beschouwen. De keuze hangt af van meerdere factoren.

Voordelen:

• Enkeltouw gaat vaak in verband met de wat dikkere diameter langer mee
• Enkeltouw is veelzijdig bruikbaar
• Het gebruik van enkeltouw is eenvoudiger

Nadelen:

• Als het enkeltouw beschadigt raakt heb je geen backup zoals je bij dubbel- en tweelingtouw wel hebt

Dubbeltouw

Bij dubbeltouw gebruik je altijd twee strengen touw. Bij het inclippen van het touw zorg je ervoor dat je de touwen parallel aan elkaar door verschillende klimsetjes laat lopen. Dit is ideaal bij klimroutes waar de route een nogal grillig verloop kan hebben of waar je de route moeilijk kan inlezen.

Doordat je twee strengen hebt en deze aan elkaar kunt knopen is een van de voordelen dat je de volle lengte van een touw kan abseilen. Het gebruik van een enkele streng dubbeltouw wordt ook weleens toegepast bij het oversteken van een gletsjer of door alpinisten. Dit vanwege de gewichtsbesparing die het oplevert. We raden dit echter alleen aan voor de ervaren alpinisten, bij twijfel gebruik dit dan alleen onder begeleiding van en met goedkeuring van een berggids. Bij het gebruik van dubbeltouw voor sportklimroutes van meerdere touwlengtes kun je met dubbeltouw ook op een enkele streng een naklimmer zekeren, handig als je met z’n drieën bent.

In de Nederlandse volksmond wordt vaak dubbeltouw gezegd en dat gebruiken we in deze keuzehulp ook. Maar technisch gezien hebben we het hier over halftouw of halbseil in het Duits.

Dubbeltouw wordt aangeduid met het volgende symbool:

Voordelen:

• Het gebruik van dubbeltouw biedt de mogelijkheid om langere afstanden te abseilen
• Bij beschadiging van een van de strengen heb je bij dubbeltouw altijd nog een andere streng over
• Dubbeltouw biedt de mogelijkheid om twee naklimmers tegelijk te zekeren
• Het gebruik van een enkele streng bij gletsjertochten of bij eenvoudige alpiene beklimmingen kan een flinke gewichtsbesparing opleveren
• Als een route een grillig verloop heeft verminder je door de gebruikte techniek met dubbeltouw de wrijving op het touw en de ankerpunten

Nadelen:

• Het gebruik van dubbeltouw vereist meer ervaring en het is ook lastiger de technieken onder de knie te krijgen
• Het gewicht van twee strengen dubbeltouw samen is vaak meer dan een enkele streng enkeltouw

Sommige dubbeltouwen kun je ook als tweelingtouw gebruiken en sommige zelfs ook als enkeltouw.

Tweelingtouw

Tweelingtouw is bijna gelijk aan dubbeltouw. Het verschil is echter dat je beide strengen niet in aparte klimsetjes clipt, maar altijd beide in dezelfde klimsetjes. Bij relatief rechte routes kun je dit goed toepassen. Een van de voordelen dat tweelingtouw heeft tegenover dubbeltouw is dat het vaak een nog wat dunnere diameter heeft. Hierdoor is tweelingtouw nog wat lichter dan dubbeltouw. Een ander voordeel van het clippen van twee touwen in een setje is dat je een grotere veiligheid kan waarborgen en het touw heeft een betere weerstand tegen scherpe randen. Het gebruik van tweelingtouw vereist wel wat meer ervaring dan dubbeltouw.

Tweelingtouw gebruik je onder geen enkele omstandigheid als enkele streng.

Tweelingtouw wordt aangeduid met het volgende symbool:

Voordelen:

• Het gebruik van tweelingtouw biedt de mogelijkheid om langere afstanden te abseilen
• Bij beschadiging van een van de strengen heb je bij tweelingtouw altijd nog een andere streng over
• Het gewicht van tweelingtouwen is vaak nog minder dan dubbeltouw
• Bij gebruik van de juiste techniek bij tweelingtouwen heeft het touw een betere weerstand tegen scherpe randen

Nadelen:

• Het gebruik van tweelingtouw vereist nog wat meer ervaring dan dubbeltouw en het is ook lastiger de technieken onder de knie te krijgen
• Het gewicht van twee strengen tweelingtouw samen is vaak meer dan een enkele streng enkeltouw
• Tweelingtouw kun je nooit als enkele streng gebruiken

Veel tweelingtouwen kun je ook als dubbeltouw gebruiken en sommige zelfs ook als enkeltouw.

Statisch touw;

Statisch touw is in tegenstelling tot dynamisch touw niet geschikt om een val op te vangen. Statisch touw heeft hier niet de rek voor en is hier dus ook niet voor bedoeld. Je gebruikt statisch touw om bijvoorbeeld materialen te hijsen bij het Big Wall klimmen, of voor het abseilen. Statisch touw wordt ook gebruikt bij werk op hoogte, dit omdat er met een ander type valbeveiliging gewerkt wordt.

Hulptouw/prusiktouw;

Dit soort touw wordt gebruikt als prusiktouw en kan als backup dienen voor het abseilen of om een standplaatsverankering te maken. Het touw is vaak statisch en de diameter is bijna altijd dunner dan 8 mm. Er zijn tegenwoordig extreem lichte hulptouwen beschikbaar van dyneema of aramide.

De diameter van een klimtouw heeft veel invloed op de hanteerbaarheid en uiteraard ook het gewicht van een touw. Logischerwijs geldt de regel, hoe dunner de diameter, hoe lichter het gewicht van het touw. Dikkere touwen zijn daarentegen meer slijtvast en gaan langer mee. Belangrijk is dat dunnere klimtouwen meer ervaring vereisen met het zekeren, omdat deze sneller door een zekerapparaat kunnen slippen. We raden dunne diameters dan ook af voor beginnende klimmers.

Enkeltouwen tot 9.4 mm

Enkeltouwen met een diameter tot 9,4 mm zijn bijzonder licht wat ze ideaal maakt voor het klimmen van meerdere touwlengtes of alpien klimmen. Deze touwen zijn echter wel zodanig dun dat er veel ervaring is vereist om goed met deze touwen om te kunnen gaan. De dunnere diameter houdt ook in dat deze klimtouwen minder normvallen houden en sneller slijten.

Enkeltouwen tussen 9.5 – 9.9 mm

Enkeltouwen met een diameter tussen 9,5 en 9,9 mm zijn goed voor allround gebruik. Je kunt met deze klimtouwen prima topropen of voorklimmen buiten aan de rotswand.

Enkeltouwen dikker dan 9.9 mm

Enkeltouwen met een diameter dikker dan 9,9 mm zijn het meest vergelijkbaar met touwen die je in een klimhal tegenkomt. De hanteerbaarheid is vrijwel gelijk aan deze touwen. Het voordeel van deze dikkere klimtouwen is dat ze enorm slijtvast zijn. Als je een lastig project hebt waar je verwacht veel vallen te maken dan biedt een dikker touw hier zijn voordeel. Daarnaast kun je dit touw ook goed gebruiken voor Big Wall klimmen.

Tweelingtouwen

Tweelingtouwen hebben over het algemeen een diameter tussen 6,9 en 8,0 mm en zijn hierdoor enorm licht. Tweelingtouwen worden in alle gevallen per twee strengen gebruiken, nooit alleen. Je gebruikt tweelingtouwen voornamelijk bij het ijsklimmen en alpien klimmen waar je goede tussen zekeringen kunt aanbrengen en waar de route relatief in een rechte lijn loopt. Vaak heb je voor touw van deze diameter een speciaal zekerapparaat nodig dat overweg kan met de dikte van dit touw. Een voorbeeld hiervan is de Edelrid Micro Jul.

Dubbeltouwen

Dubbeltouwen tref je het meeste aan met een diameter tussen 7,5 mm en 9,0 mm. Dubbeltouw gebruik je het meeste voor alpinisme, sportklimroutes of alpiene klimroutes van meerdere touwlengtes en gletsjertochten.

De lengte klimtouw die je nodig hebt hangt af van wat je precies gaat doen. Klimtouwen komen er in lengtes van 20 tot 80 meter op klos en wij bieden ook enkele touwen aan die per meter te koop zijn. Probeer je touwlengte altijd redelijk goed af te stemmen op de beklimmingen die je met het touw gaat doen, zorg dat je nooit met te kort touw gaat klimmen. Touw dat veel te lang is raden we ook niet aan.

Hieronder bieden we je als handvat enkele meest gebruikte lengtes aan voor de verschillende disciplines:

• Indoor klimmen; Een hal is vaak wat lager dan de routes die je buiten klimt vandaar dat je over het algemeen met een lengte van 30-45 meter goed uit de voeten kunt.
• Buiten klimmen; Ga je buiten topropen of voorklimmen dan zijn de meest gekozen lengtes tussen 60-80 meter.
• Gletsjertochten; De meest gekozen lengte hierbij is 30-50 meter.
• Alpien klimmen en ijsklimmen; De meest gekozen lengtes zijn 50-60 meter.

Naast het kiezen van het juiste type touw, de juiste diameter en de correcte lengte zijn er nog enkele andere features die een touw kan hebben. Deze features zijn net zo belangrijk om mee te nemen in je overweging om een bepaald touw te kiezen dan de voorgaande items.

Impregnering

 Klimtouw wordt buiten en binnen aan allerlei elementen blootgesteld. Vuil en water hebben misschien naast zonlicht wel de meeste invloed op het klimtouw. Een klimtouw dat niet geïmpregneerd is tegen water- en vuilopname kan wel tot 50% aan zijn eigen gewicht in vocht opnemen. Dit heeft een negatief effect op de hanteerbaarheid en het totale gewicht van het klimtouw. Geïmpregneerd klimtouw volgens de UIAA-norm mag maximaal 5% van het eigen gewicht aan vocht opnemen. Hierdoor blijft het touw, ook onder vochtige omstandigheden, erg goed hanteerbaar en prettig in gebruik. Zeker touw dat op gletsjers, bij alpinisme of bij het ijsklimmen gebruikt wordt heeft er baat bij om geïmpregneerd te zijn. Maar denk bijvoorbeeld ook aan het klimmen in de Ardennen, waar zelfs bij hartje zomer zich nog kleine kommetjes met vocht in de rotswand kunnen bevinden. Impregnering van touw heeft wel een flink effect op het prijskaartje van het touw, maar de voordelen wegen er zeker tegenop.

Voorbeelden van UIAA-geïmpgregneerde touwen:

Beal Golden Dry

Edelrid Pro Dry

Tendon Complete Shield

Midden markering

Enkeltouwen zijn vaak voorzien van een middenmarkering om je een visueel hulpmiddel te geven wanneer je dit punt bereikt hebt. Dit is ideaal als je via dit touw wilt gaan abseilen en je wilt zeker weten dat je het middenpunt hebt. De middenmarkering kan op diverse manieren zijn aangebracht. Dit kan simpelweg een stukje zwart touw zijn, dit kan door een wijziging in het weefpatroon of zelf door een complete wijziging van de kleur van het touw. Voorbeelden hiervan zijn:

Petzl volta 9.2

Beal Joker 9.1 Unicore Dry Cover

Edelrid Tommy Caldwell Pro Dry DT 9.6

Einde markering

Een einde markering maakt het makkelijker om het einde van je touw te herkennen. Dit kan door een wijziging in de kleur. Edelrid heeft hiervoor wat anders bedacht, namelijk een wijziging in de ruwheid van het touw. Je voelt hierdoor direct dat je aan het einde van je touw bent.

Beal Unicore technologie / Edelrid Linktec

Een klimtouw bestaat uit een kern en mantel. Deze horen gedurende de levensduur van het touw niet of zo min mogelijk onderling van elkaar te verschuiven. Als dat wel gebeurd dan noemen ze dit mantelverschuiving. Mantelverschuiving kan de levensduur van je klimtouw aanzienlijk verkorten. De verschillende grote merken touwen hebben bepaalde manieren om de kern en mantel te verlijmen of verweven. Beal noemt dit de Unicore technologie, Edelrid noemt dit de Linktec technologie. Touw dat gemaakt is met deze technieken heeft een langere levensduur.

Om te garanderen dat een klimtouw veilig is om mee te klimmen worden er een aantal testen op het klimtouw uitgevoerd door de UIAA.

Normvallen

Een van deze testen is het testen van de normvallen. Dit is eigenlijk niets anders dan het testen van de hoeveelheid vallen die een touw kan hebben. Een enkeltouw wordt belast met een gewicht van 80kg, een dubbeltouw wordt getest met een gewicht van 55kg op één streng en een tweelingtouw wordt getest met een gewicht van 80kg op twee strengen. Enkeltouwen en dubbeltouwen moeten minimaal 5 normvallen kunnen houden. Tweelingtouwen moeten minimaal 12 normvallen kunnen houden. Bij touwen waarvan de specificaties aangeven dat je er meer normvallen in kunt maken, kun je ervan uit gaan dat deze robuuster zijn en langer meegaan.

Pro tip: Maak je een flinke val laat je klimtouw dan even rusten. Het materiaal van het klimtouw heeft zo’n 15 tot 20 minuten nodig om weer terug te vormen naar oorspronkelijke staat. Door hierop te wachten verleng je de levensduur van het klimtouw.

Statische rek

Statische rek wil niet anders aangeven dat de hoeveelheid rek die het touw heeft op het moment dat je er in zou gaan hangen (niet vallen). Enkeltouwen en tweelingtouwen mogen niet meer dan 10% statisch rek hebben. Dubbeltouwen mogen niet meer dan 12% statische rek hebben. Een touw met meer statische rek is minder efficiënt als het gaat om gebruik als hijstouw of klimmen met stijgklemmen. Dit komt omdat een deel van de energie die je verbruikt dan in de rek van het touw gaat zitten.

Dynamische rek

De dynamische rek van een touw wil niets anders zeggen dan het percentage rek dat in het touw zit op het moment dat je er een normval in maakt. Over het algemeen is een lager percentage beter, omdat je dan als klimmer minder kans hebt te ver te vallen en een randje te raken. Het nadeel van een laag percentage is dan weer dat de vangstoot bij een val weer hoger is op een klimmer, zekeraar en het materiaal. Volgens de UIAA mag dit maximaal 40% zijn.

Vangstoot

De vangstoot is de hoeveelheid kracht in kilonewton (kN) die tijdens de eerste normval op klimmer, zekeraar en materiaal terecht komt. Een lagere vangstoot geeft aan dat je een zachtere val maakt. Vaak betekent dit wel dat de dynamische rek dan weer hoger is.